"Cơn Đột Quỵ Ở Tuổi Trẻ"

Thời gian gần đây, khoa cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM đã tiếp nhận một số trẻ hôn mê, suy hô hấp và trụy tim mạch mà không có triệu chứng bệnh lý trước đó. Chụp CT cho thấy xuất huyết não do vỡ dị dạng mạch máu não. Mặc dù hiếm, trẻ vẫn có thể đột quỵ khi gắng sức. Đột quỵ xảy ra khi lưu thông máu ở não bị tắc nghẽn, dẫn đến chết tế bào não. Ở trẻ em, đột quỵ chiếm tỷ lệ 2/100.000, thường do bệnh lý tim bẩm sinh hoặc bất thường mạch máu. Khoa tim mạch đã tiếp nhận hai anh em bị đột quỵ khi chơi thể thao, cả hai đều có rối loạn nhịp tim. Trẻ có tiền sử gia đình bị đột quỵ có nguy cơ cao khi tham gia thể thao gắng sức.

Trẻ em có triệu chứng báo động như đau ngực, ù tai, chóng mặt khi gắng sức cần khám sức khỏe trước khi chơi thể thao để tránh đột quỵ. Dấu hiệu báo động ở trẻ khác với người lớn, có thể bao gồm co giật, nhức đầu, sốt, mất ý thức ngắn hạn, hành động vụng về, hoặc khó diễn đạt ngôn ngữ. Nếu mạch máu ở mắt bị tổn thương, trẻ có thể mất thị lực một hoặc hai bên. Nguyên nhân gây đột quỵ thường gặp là bệnh tim bẩm sinh, bệnh lý máu, nhiễm trùng não, dị dạng mạch máu não, và chấn thương đầu. Sau cơn đột quỵ, não bộ trẻ có khả năng phục hồi tốt hơn người lớn, nhưng có thể để lại di chứng nghiêm trọng. Khi trẻ có triệu chứng nghi ngờ, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

Nếu trẻ có triệu chứng như co giật, yếu, liệt, cần đưa đi khám ngay. Đột quỵ ở trẻ em khó phòng ngừa hơn so với người lớn, chỉ có thể ngăn ngừa một số nguyên nhân qua điều trị bệnh tim và rối loạn đông máu. Tại bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM, ngày càng nhiều trẻ từ 5-10 tuổi bị đột quỵ, với trung bình 10-15 ca nhập viện mỗi năm. Tỷ lệ tử vong là 10%, và 30-40% trẻ bị di chứng thần kinh vĩnh viễn. Triệu chứng khởi phát bao gồm đau đầu dữ dội, nôn ói, và yếu liệt nửa người. Trong trường hợp nặng, trẻ có thể rối loạn tri giác hoặc hôn mê.

Trẻ dưới 4 tuổi thường quấy khóc, ọc sữa, bú kém do chưa thể diễn đạt. Nếu còn thóp, có thể thấy thóp căng phồng. Trong trường hợp nặng, trẻ có thể li bì, hôn mê hoặc liệt. Hai thể đột quỵ khởi bệnh tương tự, có thể nhận biết qua khám lâm sàng và chụp CT não. Đối với tắc nghẽn - nhồi máu não, thời gian điều trị tối ưu bằng thuốc tiêu sợi huyết là 8 giờ từ khi khởi phát. Với xuất huyết não, điều trị đầu tiên là tăng áp lực nội sọ, và nếu xuất huyết lớn, có thể cần phẫu thuật mở sọ để giảm áp và lấy máu tụ.