Hướng dẫn sử dụng thuốc an toàn cho phụ nữ mang thai

Thuốc cho phụ nữ mang thai

Vấn đề an toàn thuốc cho phụ nữ mang thai đã được nghiên cứu từ lâu, nhưng dữ liệu lâm sàng còn hạn chế vì phụ nữ mang thai không được thử nghiệm thuốc. Kết quả từ thử nghiệm trên động vật không thể áp dụng cho con người. Do đó, khuyến cáo trên tờ thông tin thuốc thường là "Cân nhắc sử dụng dựa trên lợi ích, nguy cơ", ngoại trừ những thuốc có chống chỉ định rõ ràng như isotretinoin hay warfarin. Điều này có nghĩa là bác sĩ chỉ kê đơn thuốc khi lợi ích cho mẹ hoặc thai nhi vượt trội hơn nguy cơ. Thảm họa Thalidomide là bài học quan trọng về việc dùng thuốc trong thai kỳ. Không có thuốc nào hoàn toàn an toàn, và sự thận trọng là rất cần thiết.

Ngay cả với thuốc an toàn, rủi ro có thể xảy ra khi dùng liều cao, đặc biệt là những biến cố hiếm gặp. Việc phân loại an toàn thuốc theo chữ cái A, B, C, D, X của FDA đã được thay thế bằng thông tin cụ thể hơn về nguy cơ và đánh giá lâm sàng. Để bảo vệ thai nhi, phụ nữ mang thai cần hạn chế dùng thuốc, đặc biệt trong 3 tháng đầu, và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng. Nếu cần dùng thuốc, nên chọn loại an toàn nhất theo sự đánh giá của bác sĩ.

Thuốc sử dụng trong thai kỳ và yếu tố nguy cơ

Paracetamol (acetaminophen) được coi là an toàn cho thai phụ trong việc giảm đau và hạ sốt, mặc dù có một số nghi ngờ về mối liên quan với rối loạn tăng động, giảm chú ý ở trẻ, nhưng chưa có bằng chứng rõ ràng.

Ngược lại, nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như aspirin, ibuprofen, naproxen, diclofenac, celecoxib, cần tránh sau tuần thứ 20 của thai kỳ do nguy cơ gây bệnh lý thận nghiêm trọng ở thai nhi, giảm nước ối và các biến chứng nghiêm trọng. Cũng cần lưu ý rằng các sản phẩm trị ho và cảm sốt có thể chứa hoạt chất trong nhóm này.

Ngoài ra, tăng huyết áp mạn tính và thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ hạn chế tăng trưởng thai nhi, thiếu nước ối, sinh non và thai chết lưu.

Các thuốc ưu tiên sử dụng cho huyết áp trong thai kỳ là methyldopa, labetalol và hydralazine, trong đó methyldopa là lựa chọn đầu tay. Hydralazine thường dùng cho tăng huyết áp cấp và tiền sản giật. Theo dõi huyết áp là quan trọng vì huyết áp quá thấp có thể làm giảm tưới máu nhau thai, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Các thuốc ức chế men chuyển như captopril và nhóm chẹn thụ thể Angiotensin II như losartan không được khuyến cáo trong giai đoạn 2 và 3 của thai kỳ do thiếu dữ liệu an toàn và nguy cơ độc hại cho bào thai. Các thuốc kháng histamine nên được sử dụng khi cần thiết, với chlorpheniramine là phổ biến, nhưng có thể gây phản ứng nghiêm trọng như cơn động kinh ở trẻ sơ sinh nếu dùng trong 3 tháng cuối.

Phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ thuốc nào, kể cả thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng. Corticoid đường uống, đặc biệt liều cao, có thể làm tăng nguy cơ dị tật, sinh non và các vấn đề khác cho mẹ và trẻ. Đối với thai phụ bị hen suyễn hoặc viêm mũi, corticoid dạng hít được khuyến cáo vì an toàn hơn. Để quản lý đái tháo đường thai kỳ, nên thay đổi lối sống và chế độ ăn trước khi dùng thuốc; insulin là lựa chọn ưu tiên vì không qua nhau thai. Loại insulin cần được bác sĩ chỉ định để kiểm soát đường huyết hiệu quả và giảm nguy cơ hạ đường huyết.

Metformin không được khuyến cáo sử dụng, mặc dù không gây ra nguy cơ đáng kể. Thuốc chống nôn, khi được bác sĩ chỉ định, được coi là tương đối an toàn cho thai nhi.

Source: https://afamily.vn/su-dung-thuoc-an-toan-cho-phu-nu-mang-thai-20210404130347616.chn