Những dấu hiệu sớm cảnh báo tự kỷ ở trẻ dưới 3 tuổi: Bố mẹ có thể nhận biết mà không cần gặp bác sĩ.

Tự kỷ ở trẻ em hiện nay là một vấn đề nghiêm trọng, đặc biệt sau đại dịch Covid-19, khi trẻ không thể đến trường và hạn chế giao tiếp, dẫn đến tình trạng gia tăng. PGS.TS.BS Tôn Nữ Vân Anh từ Bệnh viện Trung Ương Huế cho biết chẩn đoán tự kỷ thường chậm trễ, làm mất cơ hội can thiệp trong 6 năm đầu đời, gây khó khăn cho gia đình. Các biểu hiện của tự kỷ rất đa dạng và dễ nhầm lẫn với các rối loạn khác, nên việc nhận diện sớm là rất quan trọng.

Các chuyên gia y tế chỉ có thể đánh giá trẻ tự kỷ qua bảng câu hỏi và quan sát hành vi bên ngoài. Tuy nhiên, sự quan sát tinh tế của bố mẹ có thể phát hiện sớm dấu hiệu tự kỷ trước 3 tuổi. Nếu các dấu hiệu này lặp lại, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám. Dưới đây là 4 dấu hiệu cảnh báo:

1. Khả năng ngôn ngữ thụt lùi: Trẻ có thể ngừng phát triển ngôn ngữ hoặc không nói được những từ đã từng nói. Nếu trẻ 1 tuổi không có tiến bộ ngôn ngữ, đặc biệt không thể gọi những từ đã biết, bố mẹ cần lưu ý. Ngoài ra, trẻ có thể chỉ nhại lại lời người khác mà không nói rõ ràng.

2. Khả năng giao tiếp bằng mắt kém: Nhiều trẻ không giao tiếp bằng mắt với mẹ từ khi mới sinh đến vài tháng tuổi có thể là dấu hiệu cảnh báo tự kỷ sớm. Trẻ tự kỷ thường không nhìn thẳng người đối diện, không phân biệt được người lạ hay quen, và không thể hiện tình cảm với mẹ hay niềm vui khi bố mẹ về. Cha mẹ cần lưu ý những dấu hiệu này.

3. Đi nhón chân: Nếu trong gia đình không ai có thói quen này mà trẻ thường xuyên đi nhón chân, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm tự kỷ ở trẻ dưới 3 tuổi, đặc biệt nếu có nghi ngờ về việc trẻ chậm nói.

4. Chỉ chơi một đồ chơi: Trẻ bình thường thường dễ chán và chuyển đổi đồ chơi nhanh chóng, nhưng nếu trẻ chỉ thích một món đồ chơi và quan tâm đến cách sử dụng nó, đây cũng là dấu hiệu cần chú ý.

Trẻ em thường thích chơi với nhiều loại đồ chơi, nhưng trẻ tự kỷ lại có xu hướng chỉ quan tâm đến một món đồ cụ thể và thường chú ý đến các chi tiết hơn là cách sử dụng, chẳng hạn như chỉ xoay bánh xe ô tô thay vì cho xe chạy. PGS.TS.BS Tôn Nữ Vân Anh nhấn mạnh rằng biểu hiện của chứng tự kỷ rất đa dạng, và các chuyên gia y tế thường dựa vào bảng câu hỏi và quan sát hành vi để đánh giá. Để chẩn đoán sớm, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, xét nghiệm gen là một phương pháp hữu ích. TS Bùi Thanh Duyên cho biết một số bệnh viện tại Mỹ đã áp dụng giải mã gen trong hỗ trợ chẩn đoán tự kỷ.

Tại Việt Nam, Genetica đang phân tích 48 gen liên quan đến nguy cơ di truyền tự kỷ ở trẻ, trong đó có các gen như ANK2, CASK, CHD8, và đặc biệt là MAP1A, thường xuyên bị đột biến và ảnh hưởng lớn đến tự kỷ và rối loạn tăng động giảm chú ý. Theo TS Bùi Thanh Duyên, rối loạn phổ tự kỷ có tính di truyền cao hơn nhiều so với ung thư, với hệ số di truyền của ung thư chỉ khoảng 5-10%, trong khi của tự kỷ lên tới 70-80%. Việc kết hợp xét nghiệm gen vào chẩn đoán tự kỷ từ sớm sẽ giúp gia đình và bác sĩ phát hiện và can thiệp kịp thời cho trẻ.

Source: https://afamily.vn/loat-dau-hieu-canh-bao-tre-tu-ky-som-truoc-3-tuoi-chua-can-gap-bac-si-nhung-bo-me-van-co-the-nhan-ra-20220409154741946.chn