Vô sinh do... những kẻ "lêu lổng"

Phát hiện tinh hoàn ẩn ở bé trai không dễ dàng, vì đây là dị tật bẩm sinh phổ biến. Trong quá trình phát triển, tinh hoàn có thể không di chuyển đúng vị trí từ ổ bụng hoặc ống bẹn về bìu. Khoảng 90% trường hợp có thể sờ thấy ở bẹn, trong khi 10% không thể sờ thấy, với một số nằm trong ổ bụng hoặc teo nhỏ. Tinh hoàn có thể di chuyển giữa bẹn và bìu. Cần theo dõi trẻ từ sơ sinh để phát hiện sớm bất thường ở bộ phận sinh dục. Theo PGS-TS-BS Lê Tấn Sơn, nhiều bé trai có thể tự di chuyển tinh hoàn về bìu mà không cần can thiệp trong năm đầu đời.

Nếu sau một tuổi mà tinh hoàn không tự xuống, cần phải phẫu thuật. Thời điểm lý tưởng để mổ là một tuổi, vì sau thời gian này, cấu trúc mô học của tinh hoàn xấu đi và có thể ảnh hưởng đến tinh hoàn bên kia. Tinh hoàn ẩn nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến vô sinh và tăng nguy cơ ung thư khi trưởng thành. Ngay cả khi đã phẫu thuật, tỷ lệ ung thư ở người có tiền sử tinh hoàn ẩn vẫn cao hơn bình thường. Ngoài ra, tinh hoàn lạc chỗ còn có thể gây biến chứng xoắn tinh hoàn, rất nguy hiểm. Nếu không được phẫu thuật cấp cứu trong 12 giờ, tinh hoàn có thể bị hoại tử và phải cắt bỏ. Tỷ lệ người trưởng thành đến khám và điều trị biến chứng từ tinh hoàn lạc chỗ khá cao, với nhiều trường hợp ung thư ở độ tuổi dưới 30.

Nhiều bệnh nhân không được điều trị sớm do phụ huynh thiếu hiểu biết khi trẻ còn nhỏ. Mổ sớm giúp tăng cơ hội có con sau này. Các bà mẹ nên theo dõi sự phát triển bộ phận sinh dục của trẻ từ sơ sinh; nếu thấy bất thường như bìu bên to bên nhỏ hay bìu xẹp, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời để tránh nguy cơ vô sinh và ung thư tinh hoàn.

Lạc nội mạc tử cung (LNMTC) là tình trạng nội mạc tử cung phát triển bất thường do rối loạn nội tiết, có thể lan tỏa đến nhiều bộ phận trong cơ thể, chủ yếu là các bộ phận sinh dục. Các tế bào nội mạc này vẫn biến đổi theo chu kỳ nội tiết, gây chảy máu và đau bụng khi hành kinh.

Bệnh lạc nội mạc tử cung (LNMTC) có triệu chứng đa dạng, chủ yếu là đau bụng khi hành kinh và đau âm ỉ ở vùng bụng dưới, có thể nghiêm trọng đến mức phải cấp cứu. Mức độ đau không luôn tương xứng với mức độ bệnh. Một số trường hợp lạc nội mạc xa có thể gây triệu chứng nhầm lẫn với các bệnh khác, như tiểu ra máu ở thận hay ho ra máu ở phổi. Bệnh LNMTC chỉ xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và nếu không được điều trị sớm, có thể dẫn đến vô sinh. Điều trị bệnh phức tạp, bao gồm dùng thuốc nội tiết hoặc phẫu thuật nếu bệnh nặng.

Khi lớp nội mạc tử cung "lạc lối" còn nhỏ, khả năng có con cao hơn. Tuy nhiên, khi chúng phát triển thành mô dày, khả năng sinh sản giảm hoặc dẫn đến vô sinh. Hiện tại, y học chưa có biện pháp phòng ngừa bệnh này. BS Trong khuyên phụ nữ nên khám phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm, bao gồm cả bệnh lạc nội mạc tử cung, nhằm có phương án điều trị kịp thời. Nhiều chị em thường nhầm cơn đau bụng với đau bụng kinh, dẫn đến việc bỏ qua triệu chứng cho đến khi bệnh nặng hơn, làm giảm khả năng điều trị và phục hồi khả năng làm mẹ.