Mẹo hiệu quả để dạy trẻ không vòi vĩnh

Không phải mọi đòi hỏi của trẻ đều xấu. Việc từ chối yêu cầu của trẻ để giúp chúng hiểu và ngừng hành vi vòi vĩnh là khó khăn với nhiều bậc phụ huynh. Vòi vĩnh là hành vi học được, chứ không phải do bản năng tự nhiên. Khi trẻ dễ dàng được đáp ứng, chúng sẽ học cách yêu cầu mà không hiểu lý do. Thường thì trẻ vòi vĩnh với những ai đã nuông chiều chúng. Theo cô giáo Nguyễn Thị Hằng, trẻ từ 3 đến 8 tuổi biết sử dụng "vũ khí" như khóc, gào thét để đạt được mong muốn. Khi lớn hơn, trẻ có thể năn nỉ hoặc tỏ ra đáng thương để khiến cha mẹ dễ dàng thỏa hiệp. Ngược lại, nếu không được đáp ứng, trẻ có thể thể hiện sự tức giận qua các hành động như bĩu môi, không nói, hay bỏ ăn.

Trẻ thường giận dỗi lâu dài, và nếu cha mẹ thiếu kiên nhẫn, họ có thể dễ dàng đầu hàng. Cô Hằng khuyên rằng, bố mẹ cần giữ tâm lý tốt và kiên định, không nên lo lắng về việc từ chối có thể gây tổn thương cho trẻ. Đây là cơ hội để giảng giải cho trẻ về sự kiên nhẫn và cảm thông. Khi trẻ có nhu cầu không hợp lý, cha mẹ cần nói "không" một cách dứt khoát và không thay đổi quan điểm. Nếu thường xuyên thay đổi quyết định, trẻ sẽ có xu hướng đòi hỏi ngày càng nhiều, dẫn đến những hành vi cực đoan và khó lường. Cô Hằng cũng gợi ý các phương pháp để từ chối những yêu cầu không hợp lý từ trẻ.

Cần cân bằng giữa việc từ chối và cho phép trẻ. Cha mẹ không nên luôn từ chối mọi yêu cầu mà hãy lắng nghe và cho phép nếu điều đó phù hợp. Nhiều cha mẹ mắc lỗi từ chối liên tục, khiến trẻ cảm thấy cần phải phản kháng để được tự do. Giải thích lý do từ chối hoặc đồng ý với điều kiện nhất định sẽ giúp trẻ tôn trọng quyết định của bạn hơn. Qua đó, trẻ sẽ học được cách suy nghĩ về những gì cần được cho phép. Hãy từ chối bằng cách đưa ra lời đề nghị hoặc giải thích ngắn gọn, thay vì chỉ nói "Không". Cung cấp thông tin rõ ràng và lý do sẽ giúp trẻ hiểu hơn về quyết định của bạn.

Việc này giúp trẻ hiểu bài học về việc xin phép. Nếu trẻ đủ tuổi, người lớn nên nhắc lại những lần trẻ từng đòi mua đồ mà không được. Thay vì mắng hay đe dọa, điều này chỉ khiến trẻ càng quyết tâm vòi vĩnh hơn. Không nên dễ dãi quá mức, vì nếu cha mẹ đáp ứng mọi yêu cầu, trẻ sẽ tiếp tục thói quen vòi vĩnh. Trẻ cần học không chỉ là "nhận" mà còn là "tại sao được nhận", từ đó hiểu được cách "cho đi".

Tâm lý của cha mẹ khi trẻ vòi vĩnh ảnh hưởng lớn đến sự thành công trong việc giáo dục trẻ. Cha mẹ nên kiên định với quyết định của mình ngay từ đầu, thay vì thay đổi sau khi đã giằng co. Khi cha mẹ rõ ràng trong việc cho phép hay từ chối, trẻ sẽ học được rằng vòi vĩnh không phải là cách hiệu quả để có được điều mình muốn. Cha mẹ có thể thương thuyết với trẻ trong một số trường hợp, như cho phép mua đồ chơi nếu trẻ đi ngủ đúng giờ. Quan trọng là xác định rõ ràng giới hạn và biết khi nào nên phớt lờ những đòi hỏi của trẻ. Khi không được chú ý, trẻ sẽ nhanh chóng chấm dứt hành vi vòi vĩnh.