Phương pháp nhận diện nấm lim xanh thật và giả

Trong số đó có hai người là đồng đội của tôi: ông Trần Huy Vĩnh Ổn, 83 tuổi, về hưu ở xã Nam Liên - Nam Đàn - Nghệ An, từng là phóng viên chiến trường. Ông được chẩn đoán ung thư gan giai đoạn cuối, nhưng sau khi uống 3kg nấm lim xanh vào cuối năm 2011, khối u đã co lại và sức khỏe ông cải thiện đáng kể. Người thứ hai là ông Đỗ Xuân Trường, nguyên Phó Tổng biên tập báo Thanh Hóa, từng là phóng viên quân đội. Sau khi về hưu năm 2013, ông Trường gặp vấn đề sức khỏe, giảm cân nhanh, mệt mỏi và bụng to.

Ông Trường đến Bệnh viện đa khoa Thanh Hóa kiểm tra sức khỏe và được chẩn đoán xơ gan cổ trướng giai đoạn cuối, với một khối u gan dài 7cm và nhiều khối u nhỏ ở thùy khác. Sau khi sử dụng 1kg nấm lim xanh trong tháng 10/2013, ông kiểm tra lại tại hai bệnh viện và nhận được kết quả khối u lớn giảm 13% và các khối u nhỏ biến mất. Hiện tại, ông tiếp tục dùng nấm lim xanh và sức khỏe đã cải thiện tốt. Tuy nhiên, do sự lan truyền về tác dụng của nấm lim xanh, nhiều người đã thu hái nấm này, dẫn đến sự xuất hiện tràn lan của các cơ sở kinh doanh nấm lim xanh, khiến khó xác định nấm thật và giả. Tôi sẽ chia sẻ một số kinh nghiệm giúp phân biệt nấm lim xanh thật và giả.

Cây lim xanh ở Việt Nam chỉ có ở một số tỉnh như Quảng Nam, Nghệ An và Thanh Hóa, và hầu hết rừng lim xanh tự nhiên đã bị khai thác gần hết. Nấm lim xanh tự nhiên chỉ mọc từ tháng 3 đến tháng 10 âm lịch trên rễ cây lim đã đốn hạ cách đó 3-4 năm, và nấm mọc trên cây sống rất độc hại. Nấm lim xanh tự nhiên rất quý hiếm và hiện nay có nấm giả trên thị trường. Dù nhiều người cho rằng khó phân biệt nấm thật và giả, nhưng vẫn có những đặc điểm để nhận biết, vì nấm lim xanh chỉ phát triển trong 8-9 tháng mỗi năm và sẽ mục rữa nếu không được thu hái.

Người dân thu hái nấm thường thu gom tất cả, với khối lượng có thể từ 1kg đến vài ba kg, chứa hàng ngàn cá thể khác nhau về hình dáng và kích thước. Nấm có hai loại chính: loại mới phát triển hình như chiếc đũa, cứng và bóng, và loại đã trưởng thành có mũ giống ô hoặc thìa. Nấm lim xanh thường có màu đỏ và đen nhạt, với phần gốc xù xì và có đất bám. Ngược lại, nấm lim xanh giả được trồng trong điều kiện đặc biệt, có kích thước, màu sắc và hình dáng đồng nhất, với thân mềm và gốc có vết cắt. Chưa có kết luận về chất lượng nấm lim xanh giả, nhưng nó cũng có vị đắng giống nấm thật.

Nếu vị đắng là hóa chất, rất nguy hiểm. Để tránh mua nấm lim xanh giả, bà con nên mua nấm nguyên chiếc hoặc nhờ người quen ở vùng có cây lim xanh mua trực tiếp từ người thu hái. Cần chú ý về chả cá chứa urê độc hại.