Vợ chồng trẻ và những nỗi niềm buồn bã

Tại nhiều huyện xã sâu vùng Đắk Lắk, nạn tảo hôn vẫn phổ biến trong cộng đồng dân tộc bản địa và người di cư từ phía Bắc. Việc làm cha mẹ sớm đặt gánh nặng lên các cặp vợ chồng trẻ, gây ra nhiều hệ lụy cho gia đình và xã hội. Chúng tôi đã đến xã Ea Sin, huyện Krông Búk, nơi có 663 hộ với 2.572 nhân khẩu. Theo ông Y-Răn Niê, Phó chủ tịch UBND xã, mặc dù đời sống của bà con đã cải thiện nhờ các dự án phát triển, nhưng vấn đề tảo hôn vẫn rất đáng lo ngại. Chị Ngọc Diệp, cán bộ dân số xã, dẫn chúng tôi đến buôn Cư M’tao, nơi tảo hôn diễn ra phổ biến, với quan niệm "yêu là cưới" khiến trẻ em 13-14 tuổi đã lập gia đình.

Em gái H’Ver, 15 tuổi, chia sẻ rằng cô và bạn trai đã sống chung được một năm mà không đăng ký kết hôn, vì họ chỉ cần cảm thấy hợp nhau. Tương tự, H’Len Niê kết hôn từ năm 14 tuổi, sau hơn 4 năm sống chung và có một con 3 tuổi, họ mới đủ tuổi để đăng ký kết hôn. Tại xã Cư Kbang, huyện Ea Súp, nơi có hơn 50 hộ đồng bào dân tộc Mông di cư, việc kết hôn sớm và có nhiều con là điều bình thường. Chị Hạ Thị Cánh, 25 tuổi, đã có 4 con và đang cho con bú khi tiếp chuyện với cán bộ xã.

Cánh chia sẻ rằng vợ chồng chị đang sống chung với bố mẹ chồng và 9 anh chị em. Ở đây, con gái 16-17 tuổi đã phải lo lấy chồng kẻo ế. Khi được hỏi có dự định sinh thêm con không, Cánh cười nói rằng dù không đủ ăn thì vẫn có thể sinh nếu chồng muốn, vì việc đó đã có người lớn lo. Nông Văn Thành, 26 tuổi, vừa lấy vợ hơn 3 tháng, chia sẻ rằng anh học hết lớp 3 rồi nghỉ làm để lấy vợ. Vợ anh, Sùng Thị Chậu, nhỏ hơn anh một tuổi, nói tiếng Kinh chưa sõi và cho biết đã học đến lớp 5 trước khi nghỉ ở nhà giúp mẹ. Họ quen nhau trong chuyến thăm bà con và quyết định cưới sau vài tháng. Hiện tại, họ sống chung với bố mẹ và 7 anh chị em.

Gia đình có 1 héc ta lúa, mùa vụ xong thì đi chơi hoặc làm thuê. Ông Trương Văn Thảo, Phó Chủ tịch UBND xã Cư KBang, cho biết người dân nơi đây khó tiếp cận thông tin. Khi cán bộ xã tuyên truyền, phải nhờ người Mông có uy tín đi cùng, nhưng họ thường giả vờ không hiểu. Tục tảo hôn đã ăn sâu và khó thay đổi, dù đã có nhiều nỗ lực tuyên truyền. Hệ lụy từ tảo hôn được thể hiện qua câu chuyện của vợ chồng trẻ Y Dôn Êban (20 tuổi) và H’Pun Kbuôr (19 tuổi). Sau một mâu thuẫn trong lúc uống rượu, Y Dôn đã dùng thuốc diệt cỏ tấn công H’Pun, dẫn đến bi kịch.

H Pun được người thân đưa đi bệnh viện cấp cứu nhưng đã qua đời sau 2 ngày. Dù bị cảnh báo, 14 tuổi, H’Nhah Niê và Y Lem M’lô vẫn sống chung như vợ chồng. Hiện tại, Nhah 17 tuổi và có một con gái 3 tuổi. Cặp đôi trẻ không thể tự lo cho cuộc sống, phải phụ thuộc vào gia đình. Họ thường xuyên cãi vã, dẫn đến việc Y Lem từng uống thuốc diệt cỏ tự tử nhưng được cứu kịp thời. Chị H’Huế Ayun, 30 tuổi, là chị cả trong gia đình 7 anh chị em, lấy chồng lúc 15 tuổi và hiện nuôi hai con một mình sau khi chồng qua đời do tai nạn. Chị Phạm Ngọc Diệp, cán bộ kế hoạch hóa gia đình xã Ea Sin, cho biết dù đã tuyên truyền nhưng do tập quán và nhận thức của người dân, tình trạng tảo hôn vẫn phổ biến, gây ra nhiều bi kịch đau lòng.

Dọc những bản làng, nhiều cô gái bên cửa sổ ngôi nhà chênh vênh, mặt mũi nhếch nhác bế con. Nạn tảo hôn âm thầm nối tiếp từ đời này sang đời khác, gắn chặt cuộc sống họ với nghèo khổ.